Gość na diecie – czym ugościć osobę z nietolerancją glutenu?

Wiele osób, które chciałyby zaprosić w gości osobę na diecie bezglutenowej, staje przed dylematem – co mogę przygotować do jedzenia? Tymczasem przygotowanie posiłku dla celiaka nie jest trudniejsze niż przygotowanie „normalnego” jedzenia. Wymaga to jedynie nieco wiedzy na temat produktów dozwolonych i zakazanych oraz uważności, by nie zanieczyścić potrawy glutenem podczas jej przygotowywania.

Zasady ogólne

• Zapoznajmy się z listą produktów zabronionych i dozwolonych w diecie bezglutenowej.
• Powyższe listy mają zastosowanie, jeśli nasz gość cierpi na celiakię, nietolerancję glutenu lub alergię na gluten. Jednak zawsze dobrze jest upewnić się, czy osoba na diecie bezglutenowej nie ma dodatkowych nietolerancji lub alergii pokarmowych, takich jak nietolerancja laktozy, alergia na mleko, jaja, orzechy i inne pokarmy, które mogą uczulać.
• Jeśli nie mamy doświadczenia z bezglutenowym gotowaniem, nie próbujmy zaskakiwać naszego gościa niespodziewanym poczęstunkiem – najlepszym sposobem jest zawsze skonsultowanie menu zawczasu z osobą zainteresowaną.
• W razie jakichkolwiek wątpliwości, czy dany produkt może być przez nas użyty, spytajmy po prostu zainteresowanego lub zrezygnujmy z tego produktu. Nie dodawajmy produktów, których nie jesteśmy pewni – pamiętajmy, że nawet niewielka ilość glutenu, zawarta np. w sosie instant, niestety także szkodzi.
• Najlepiej jest używać produktów możliwie nieprzetworzonych, gdyż w ich przypadku nie musimy sprawdzać składu pod kątem zawartości glutenu. Bez obaw możemy użyć świeże lub mrożone, niepanierowane mięso i ryby, wszystkie świeże lub mrożone warzywa i owoce, ryż, ziemniaki, jajka, mleko i inne produkty.
• Produkty bezglutenowe bez problemu znajdziemy w sieciach handlowych (np. Biedronka, Lidl, Netto, Auchan, Carrefour itd.). Szukajmy tych ze znakiem Przekreślonego Kłosa, opisanych jako bezglutenowe lub dokładnie czytajmy etykietę. Nie można podawać osobie na diecie bezglutenowej produktu z informacją o śladowej ilości glutenu – to produkt również zakazany.
• Produkty przetworzone mogą zawierać w składzie gluten, np. w postaci mąki pszennej, skrobi pszennej, skrobi modyfikowanej (z pszenicy), białka roślinnego (pszenne), słodu (np. jęczmiennego) i temu podobnych niejasnych sformułowań. Najlepiej nie używać m. in.:
  • kostek rosołowych i przypraw w kostkach;
  • gotowych zup i sosów z torebki lub słoika, w tym również sosu sojowego (zawiera pszenicę!);
  • kupnych wędlin o nieznanym składzie – zwłaszcza tańsze wędliny, jak parówki, pasztety, tanie kiełbasy, mielonki, wędliny drobiowe itd., mogą zawierać glutenowe wypełniacze;
  • gotowych mieszanek przypraw (np. przyprawa do kurczaka itd.);
  • można stosować wszystkie jednorodne przyprawy (tzn. nie będące gotowymi mieszankami), np. pieprz, oregano, bazylia, majeranek o ile nie mają informacji o możliwych śladowych ilościach glutenu itd.
• Jeśli przygotowujemy jednocześnie bezglutenową i glutenową potrawę, należy używać do nich osobnych sztućców (np. nie mieszać tą samą łyżką makaronu pszennego i bezglutenowego).
• Niewielkie ilości glutenu, np. okruchy pszennego pieczywa czy ciasta, również są szkodliwe. Dlatego należy unikać krojenia na tej samej desce, na której wcześniej krojony był zwykły chleb, osączania na tym samym sitku, na którym dopiero co osączyliśmy pszenny makaron, kładzenia na tej samej tacy pieczywa pszennego i bezglutenowego, itd. Najwygodniej jest po prostu odwrócić kolejność i najpierw osączyć bezglutenowy makaron, a potem pszenny, najpierw pokroić chleb bezglutenowy, a potem pszenny.

Gdy zapraszamy na obiad

• Aby zaoszczędzić sobie czasu i wysiłku, wygodniej jest przyrządzić bezglutenowy posiłek dla wszystkich gości, niż przygotowywać dwie wersje każdej potrawy – bezglutenową i glutenową. Zwłaszcza że różnica w smaku np. zupy zagęszczanej mąką pszenną i zupy zagęszczanej bezglutenowym jej odpowiednikiem jest praktycznie niewyczuwalna.
• Do zagęszczania zup i sosów, zamiast mąki pszennej, można stosować mąkę ziemniaczaną, kukurydzianą lub ryżową (opisane jako bezglutenowe).
• Do panierowania, zamiast zwykłej bułki tartej zawierającej gluten, można użyć bułki tartej bezglutenowej (dostępnej w sklepach ze zdrową żywnością i hipermarketach), mąki kukurydzianej opisanej jako bezglutenowa, sezamu, migdałów, orzechów, lub w ogóle zrezygnować z panierki.
• Nie należy smażyć bezglutenowej porcji jedzenia w tym samym tłuszczu, którym wcześniej smażyły się produkty zawierające mąkę pszenną lub zwykłą bułkę tartą (np. kotlety w glutenowej panierce).
• Jest wiele potraw obiadowych, które z łatwością można przyrządzić bezglutenowo. Na przykład:
  • Większość tradycyjnych polskich zup, opartych na mięsie i warzywach, będzie bezglutenowa, jeśli nie dodamy do nich makaronu, grzanek, pszennej czy jęczmiennej kaszy, zasmażki ze zwykłej mąki, kostek rosołowych i mieszanek przyprawowych typu warzywko czy vegeta. Krupnik można ugotować na kaszy jaglanej, do rosołu można podać makaron ryżowy lub ryż, ewentualnie podać gościowi na diecie rosół z makaronem bezglutenowym, a reszcie gości rosół z makaronem pszennym (przy czym oczywiście nie wrzucamy pszennego makaronu do wazy z zupą dla wszystkich, bo nawet odcedzona z takiej wazy zupa już nie będzie bezglutenowa).
  • Można przyrządzić każde pieczone, smażone lub duszone mięso i ryby (pamiętając o właściwej panierce i zagęszczaniu sosu dozwoloną mąką), gołąbki, placki ziemniaczane (zagęszczane mąką ziemniaczaną zamiast pszennej), ryż z warzywami, zapiekanki z ziemniaków, warzyw i mięsa i wiele innych potraw.
  • Większość standardowych przepisów da się zmodyfikować do diety bezglutenowej, jeśli jednak wolimy gotowe przepisy, polecam zajrzeć na portal Kuchniabezglutenowa.pl.

W przypadku zimnego bufetu

• W maśle, dżemie, pastach kanapkowych nabieranych ze wspólnego naczynia mogą znaleźć się okruchy chleba – najbezpieczniej jest podać te produkty osobie nietolerującej glutenu w osobnych naczyniach.
• Jeśli nie wszystkie dania są bezglutenowe, należy pamiętać o podaniu osobnej łyżki do każdej potrawy i uczulić innych gości, aby nie zamieniali sztućców.
• Jeśli zamierzamy przygotować sałatki, uwzględnijmy w nich te oparte na ryżu, ziemniakach lub kaszy jaglanej z warzywami (uwaga na sos sojowy i gotowe sosy sałatkowe). Sałatki z pszennym makaronem i kaszą kuskus są niedozwolone na diecie bezglutenowej.

W przypadku podwieczorku / herbaty / kawy z ciastem

Jeżeli nie jesteśmy w stanie kupić gotowych słodkości bezglutenowych, w zależności od naszych możliwości i zaopatrzenia pobliskich sklepów możemy postawić na stole:

• świeże owoce lub sałatkę owocową
• galaretkę z owocami
• orzechy, migdały, rodzynki i inne suszone owoce i bakalie
• czekolady bez nadzienia (oczywiście jeśli nie zawierają ostrzeżeń o glutenie)
• gotowe ciasteczka i inne słodycze opisane lub oznaczone jako bezglutenowe (dostępne w sklepach ze zdrową żywnością).

Jeśli czujemy się na siłach możemy własnoręcznie upiec bezglutenowe ciasto pamiętając o użyciu bezglutenowego proszku do pieczenia i pozostałych bezpiecznych składników, a wyczyszczonych blach i wszelkich narzędzi.