Aktualności
Diagnozowanie celiakii za pomocą USG? Dementujemy!
Uwaga – eksperci dementują informacje, jakoby za pomocą USG można było wstępnie diagnozować celiakię. Przekazuje je jedna z bezglutenowych blogerek, nazywając „tanią i bezbolesną metodą wykrywania celiakii”. Tę metodę proponuje pewien doktor z Czech. Ostrzegamy przed wiarą w tego typu niepoparte faktami „rewelacje”.
Nie wszystko co publikują w internecie blogerzy czy influencerzy jest zgodne z prawdą. Naukowcy z Włoch i USA* zbadali przekaz płynący z mediów społecznościowych prowadzonych przez tzw. self-promoters, osoby prywatne piszące na temat celiakii i diety bezglutenowej. Wyniki badań wskazują, że niektórzy influencerzy swoimi wpisami, świadomie bądź nie, wprowadzają odbiorców w błąd. Może to mieć opłakane skutki dla osób chorych. Wspomnieni naukowcy podsumowują, że bloger czy influencer piszący o sprawach związanych ze zdrowiem nie zawsze ma odpowiednią wiedzę i wykształcenie w tym kierunku. A celem jego publikacji bywa głównie budowanie własnego wizerunku. Dla części z nich od merytoryki czasem bardziej liczą się wywoływanie emocji, lajki i zasięgi. To przekłada się na cele finansowe i autopromocję takiej osoby.
Czy za pomocą USG można wstępnie określić, czy pacjent może mieć celiakię?
Absolutnie nie. O opinię na temat tych „rewelacji” oraz aktualne wytyczne dotyczące diagnostyki zapytaliśmy ekspertów w dziedzinie celiakii. Oto stanowisko dr hab. n. med. Piotra Dziechciarza, profesora Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego i pracownika Kliniki Pediatrii, który jest szefem Sekcji Celiakalnej Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci:
Jak wygląda obecnie prawidłowa diagnostyka celiakii?
Zapytaliśmy o to dr n. med. Katarzynę Kondej-Muszyńską, gastroenterologa i gastroenterologa dziecięcego. Pani Doktor diagnozuje dzieci z celiakią w Klinice Pediatrii, Gastroenterologii, Hepatologii, Żywienia, Alergologii i Pulmonologii w Uniwersyteckim Dziecięcym Szpitalu Klinicznym w Białymstoku. Jest także konsultantem wojewódzkim ds. gastroenterologii dziecięcej w województwie podlaskim oraz członkinią Sekcji Celiakalnej PTGHiŻD.
„Celiakia może wystąpić w każdym wieku i dotyczy zarówno dzieci, jak i dorosłych. Częstość występowania celiakii w populacji ogólnej szacuje się na 1-3 %. Rozpoznanie celiakii to rozpoznanie na całe życie i oznacza wprowadzenie ścisłej diety bezglutenowej na stałe, dlatego bardzo ważne jest przeprowadzenie diagnostyki zgodnie z aktualnymi standardami. Z tego powodu w 2016 r. ESPGHAN (European Society for Paediatric Gastroenterology Hepatology and Nutrition) powołało grupę roboczą w celu aktualizacji wytycznych dotyczących rozpoznawania celiakii na podstawie wiarygodnych danych naukowych.
Obecnie rozpoznanie celiakii opiera się na kryteriach:
- klinicznych – obecność typowych i atypowych objawów celiakii, grupy ryzyka
- serologicznych – obecność przeciwciał przeciwko transglutaminazie tkankowej (TGA), endomysium ( EMA)
- histopatologicznych – kryteria Marsha (m.in. ocena stanu kosmków jelitowych pobranych podczas gastroskopii)
Diagnostykę prowadzi się kiedy pacjent spożywa gluten bez ograniczeń.
Zgodnie z aktualnymi wytycznymi, badaniem rozpoczynającym diagnostykę u pacjentów dorosłych i dzieci jest badanie z krwi – oznaczenie TGA w klasie IgA (TGA-IgA) oraz immunoglobuliny IgA. W przypadku niedoboru IgA testy, wykonujemy w klasie IgG.
Jeżeli wynik TGA-IgA jest dodatni, wówczas do potwierdzenia celiakii konieczne jest wykonanie gastroskopii z biopsją dwunastnicy i stwierdzenie w ocenie histologicznej zaniku kosmków 2–3 stopnia w skali Marsha.
Wyjątkowo u dzieci, według najnowszych wytycznych ESPGHAN z 2020 r, jeżeli stężenie TGA-IgA 10-krotnie przekracza górną granicę normy oraz wynik badania EMA-IgA jest dodatni (pobrany z drugiej próbki krwi), można rozpoznać celiakię bez wykonania gastroskopii i biopsji dwunastnicy.
Powszechnie dostępne są badania genetyczne, ale nie są one obecnie obowiązkowe przy rozpoznaniu celiakii. Natomiast mogą być przydatne w przypadku trudności diagnostycznych (głównie w celu wykluczenia celiakii).
Aktualnie w algorytmach diagnostycznych celiakii nie są rekomendowane inne metody badań.
Dr n. med. Katarzyna Kondej-Muszyńska
- Husby S., Koletzko S., Korponay-Szabo I.R et al. European Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition Guidelines for the Diagnosis of Coeliac Disease 2020, JPGN, vol. 70, nr 1, Jan 2020
- Al-Toma A., Volta U., Auricchio R. et al. European Society for the Study of the Coeliac Disease (ESsCD) guideline for coeliac disease and other gluten – related disorders. UEG Journal , vol 7 (5), 2019″
Pamiętajmy by odpowiednio filtrować treści publikowane w internecie i w kwestiach zdrowotnych korzystać z rzetelnych źródeł informacji. Osoby chore muszą być szczególnie czujne.
* Badania, o których mowa, można znaleźć w bazie medycznych artykułów naukowych PubMed. Zostały przedstawione podczas International Coeliac Diesease Symposium w Sorrento, w którym uczestniczyły przedstawicielki naszego Stowarzyszenia: Paulina Sabak-Huzior i Małgorzata Źródlak.
