Aktualności
Bakterie probiotyczne zmniejszają immunoreaktywność peptydów glutenu?
27 marca 2024 roku w Nutrients ukazał się artykuł polskich naukowczyń, w tym Pani Profesor Bożeny Cukrowskiej, na temat właściwości wybranych szczepów bakterii probiotycznych korzystnych dla naszego organizmu. Dzięki swoim właściwościom zmniejszają one immunoreaktywność peptydów glutenu. Zastosowanie tych bakterii może przyczynić się do złagodzenia działania szkodliwych białek glutenowych w przypadku niezamierzonego spożycia glutenu u osób, które stosują dietę bezglutenową z powodów zdrowotnych.
Jak wiemy gluten to potoczna nazwa mieszaniny białek, głównie gliadyny i gluteiny, występujących w ziarnach zbóż. Białka te nie są całkowicie trawione przez enzymy obecne w ludzkim przewodzie pokarmowym. U większości osób nie wywołuje to żadnych dolegliwości. Jednak u pewnej grupy osób gluten powoduje niepożądane reakcje, wywołując celiakię, alergię lub nieceliakalną nadwrażliwość na gluten.
We wspomnianym badaniu sprawdzano zdolność wybranych szczepów bakterii do rozkładu szkodliwych białek glutenowych. Analizowano, czy bakterie te są w stanie zmniejszyć ilość najbardziej immunoreaktywnych białek glutenu – peptydów gliadyny. Okazało się, że enzymy wytwarzane przez bakterie kwasu mlekowego: Lacticaseibacillus casei LC130, Lacticaseibacillus paracasei LPC100 i Streptococcus thermophilus ST250 zmniejszały ilość szkodliwych peptydów gliadyny, w tym tak zwanych peptydów 33-mer. Są to peptydy gliadyny uznawane za najbardziej immunotoksyczne dla osób z celiakią. Najsilniejsze działanie zaobserwowano przy jednoczesnym wykorzystaniu mieszaniny trzech badanych szczepów. Przeanalizowano również genomy bakterii. Na tej podstawie udowodniono, że L. casei LC130 oraz L. paracasei LPC100 posiadają geny, które kodują specjalne enzymy posiadające potencjał rozkładania wiązań glutenowych (na które nie działają enzymy produkowane przez ludzi) w toksycznych peptydach.
Na podstawie przeprowadzonych badań wysnuto wniosek, że badane szczepy bakterii probiotycznych mają zdolność hydrolizy (rozkładu) immunoreaktywnych peptydów gliadyny. Badania sugerują, że podawanie doustne opisanych szczepów może łagodzić toksyczne działanie peptydów gliadyny w przypadku niezamierzonego spożycia glutenu u pacjentów, którzy powinni stosować dietę bezglutenową. Działanie szczepów może być pomocne w leczeniu chorób związanych z glutenem. Oczywiście, co bardzo ważne, suplementacja opisanymi bakteriami nie zastępuje stosowania ścisłej diety bezglutenowej.
Badania przeprowadzono na razie w środowisku in vitro, czyli poza ludzkim organizmem. Jak piszą autorki, spostrzeżenia zawarte w pracy powinny jeszcze zostać potwierdzone badaniami in vivo, czyli w układzie pokarmowym człowieka:
Dotychczasowe badania przedkliniczne wybranych szczepów probiotycznych wskazują, że mieszanina tych szczepów może wspomagać leczenie u pacjentów z chorobami glutenozależnymi oraz pozytywnie wpływać na objawy kliniczne, takie jak anemia i zaburzenia mineralizacji kości, główne pozajelitowe symptomy celiakii. W związku z tym planowana jest kontynuacja badań klinicznych u pacjentów z chorobami glutenozależnymi, mających na celu ocenę wpływu podawanej doustnie mieszaniny szczepów probiotycznych na skład i regenerację mikrobioty jelitowej w trakcie leczenia dietetycznego. Ograniczeniem naszego badania może być brak potwierdzenia funkcjonalności zidentyfikowanych genów kodujących peptydazy in silico (czyli analizy bioinformatyczne z użyciem komputera – przypis red.). Ponadto badania in vivo (czyli na organizmie ludzkim – przypis red.) dotyczące zawartości gliadyny i immunoreaktywności po spożyciu gliadyny powinny ostatecznie potwierdzić uzyskane wyniki badań. Jednak ze względu na pracochłonność i złożoność takich analiz nie było to przewidziane w bieżących pracach i jest planowane w przyszłych badaniach.
