Dziecko na diecie bezglutenowej w szkole – jak mu pomóc?

Wakacje jeszcze trwają, ale wielu rodziców już teraz myśli o wyzwaniach, które stawia przed nimi początek roku szkolnego. Dla dzieci na diecie bezglutenowej, które dopiero dowiedziały się o swojej diagnozie bądź zaczną edukację szkolną w nowej szkole lub klasie, jest to czas szczególnie trudny. Podpowiadamy krok po kroku, jak w tym szczególnym momencie rodzice mogą weprzeć swoje dzieci.

Jeśli dziecko trafi do nowej szkoły czy klasy lub jest świeżo po diagnozie, należy koniecznie poinformować placówkę o jego celiakii i diecie bezglutenowej oraz odbyć szereg ważnych rozmów. Przede wszystkim z wychowawcą i dyrekcją, szkolnym pedagogiem (i psychologiem, jeśli jest w szkole) oraz z pielęgniarką. Ponadto istotny jest kontakt z rodzicami dzieci z grupy czy klasy oraz – w przypadku szkoły – rozpoznanie możliwości stołówki.

Od czego zacząć?

Wychowawca jest odpowiedzialny za bezpośrednią opiekę nad dzieckiem i jego prawidłowe funkcjonowanie w środowisku klasy. Kluczową sprawą jest więc dobra komunikacja pomiędzy nim a rodzicami. Oto najważniejsze sprawy do omówienia z wychowawcą:

  • Co to jest celiakia, gluten i dlaczego tak ważne jest, aby dziecko ściśle przestrzegało diety bezglutenowej? Można opowiedzieć o objawach, jakie dziecko miało przed diagnozą, ale ważne jest, by nie straszyć, ale rzeczowo i spokojnie wyjaśnić sprawę. Pomocne są materiały Stowarzyszenia – zachęcamy do korzystania z ulotek na temat celiakii i diety bezglutenowej, które przesyłamy bezpłatnie. Wychowawca musi wiedzieć, co się stanie, jeśli dziecko przypadkowo spożyje gluten, i jak mu wtedy pomóc. Powinien też mieć wiedzę na temat możliwości zanieczyszczenia glutenem posiłku bezglutenowego, np. podczas zajęć kulinarnych czy różnego rodzaju wspólnych imprez.
  • Dieta bezglutenowa – jakie produkty są zabronione, a które dziecku wolno jeść? Jak prawidłowo rozpoznać produkty bezpieczne i gdzie się w nie zaopatrzyć? O tym, co jest dozwolone, a co zabronione, piszemy tutaj. Polecamy także wykaz Produkty ze znakiem Przekreślonego Kłosa, w którym znajduje się spis certyfikowanych wyrobów bezglutenowych.
  • Przekazanie informacji na temat diety bezglutenowej rodzicom dzieci z grupy lub klasy (ważne w przypadku młodszych dzieci). Najlepiej zrobić to podczas zebrania, po wcześniejszym ustaleniu tego z wychowawcą. Pamiętajmy, że nasze dziecko będzie uczestniczyć w urodzinach kolegów, będzie zapraszane do ich domów.  Warto podpowiedzieć rodzicom, jak w prosty i bezpieczny sposób mogą ugościć nasze dziecko. Piszemy o tym tutaj.
  • Przygotowanie i przekazanie zapasów „na czarną godzinę”. Bardzo ważne jest, aby nasze dziecko nie czuło się pokrzywdzone w sytuacji, gdy np. któryś z kolegów ma urodziny i częstuje wszystkich cukierkami. Jeśli nie są one bezglutenowe, wychowawca może wówczas dać naszemu dziecku coś z przygotowanych dla niego zapasów. Najlepiej, by były to smakołyki niezbyt często spożywane w domu, aby dziecko miało poczucie, że dostało coś specjalnego.
  • Wspólne wyjścia, wyjazdy na zielone szkoły i wycieczki – nasze dziecko ma pełne prawo w nich uczestniczyć. Wymaga to jedynie życzliwości otoczenia i wcześniejszego przygotowania. Nie bójmy się tego wyzwania i nie pozbawiajmy dziecka radości z wyjazdu z rówieśnikami. Jak wysłać nasze „bezglutenowe” dziecko na wycieczkę lub zieloną szkołę? Piszemy o tym w poradniku Dziecko na diecie bezglutenowej.
  • Planowanie z wyprzedzeniem wspólnych posiłków, zajęć kulinarnych, spotkań wigilijnych i innych tego rodzaju wydarzeń. Rodzice mają wówczas możliwość zaopatrzyć dziecko w odpowiednie bezglutenowe produkty spożywcze. Przed spotkaniem wigilijnym mogą np. kupić opłatek bezglutenowy, którym podzielą się wszystkie dzieci. Zakupu opłatka można dokonać przez internet.
  • Warto pamiętać o roli rady rodziców w procesie pomocy naszemu dziecku w zakresie diety w placówce. Rodzic nie musi działać w pojedynkę, a może zwrócić się o pomoc do rady rodziców. Szczególnie w przypadku, jeśli dyrekcja placówki nie jest przychylnie nastawiona do potrzeb dziecka na diecie bezglutenowej. 

Jak w mądry (i dostosowany do wieku dzieci) sposób opowiedzieć o diecie bezglutenowej naszego dziecka jego rówieśnikom?

  • Może to zrobić wychowawca, np. przeprowadzając zajęcia na temat różnego rodzaju alergii i nietolerancji pokarmowych.
  • Można zorganizować w klasie bezglutenowe warsztaty kulinarne, podczas których dziecko (jeśli wyrazi taką chęć), rodzic lub wychowawca opowie o diecie bezglutenowej, a koledzy dziecka będą mogli spróbować jego smakołyków.
  • Pomocna może się także okazać literatura dla dzieci młodszych i starszych na temat celiakii i diety bezglutenowej stworzona przez Stowarzyszenie: Co je Jan? I dlaczego nie ciastko? oraz Ola, Franek i Gucio Gluten. Bezglutenowa lektura obowiązkowa. Według relacji wielu rodziców wspólne czytanie w klasie o przygodach Oli i Franka spotyka się z dużym zainteresowaniem dzieci. Po takich lekturach, zajęciach edukacyjnych lub wspólnych warsztatach kulinarnych rówieśnicy wykazują zazwyczaj dużą empatię i sami pomagają dziecku w przestrzeganiu diety. Problem nietolerancji pokarmowych staje się zresztą coraz powszechniejszy i z pewnością część dzieci się z nim zetknęła.

Bezglutenowe warsztaty dla całej klasy – opowieść rodzica

„Za zgodą rodziców i wychowawczyni postanowiłam na godzinie wychowawczej poprowadzić warsztaty na temat bezglutenowych produktów i ogólnie – co to takiego ta celiakia. To był superpomysł! Upiekłyśmy z córką ciasteczka bezglutenowe, przygotowałyśmy konkurs z wiedzy o produktach bezglutenowych. Pani wychowawczyni i dzieciakom bardzo się podobało.

Myślę, że to dało duży plus, jeśli chodzi o kontakty rówieśnicze i ogólnie dodało Lence pewności siebie w tej całej bezglutenowej codzienności. Wydaje mi się, że właśnie ta pewność siebie dziecka z celiakią jest superważna. Za nią idzie dojrzałość w akceptacji tej przypadłości i działanie”.

Danusia, mama Lenki

Warto dowiedzieć się, czy w szkole naszego dziecka są inne dzieci na diecie bezglutenowej. Raźniej będzie nie tylko jemu, ale również nam. Możemy bowiem jako rodzice połączyć siły, np. w celu zapewnienia dzieciom bezglutenowych posiłków w szkolnej stołówce.

Rodziców korzystających z Librusa zachęcamy, aby poinformowali nauczycieli oraz wychowawców, że tutaj czeka na nich artykuł na temat celiakii.

Dziecko na diecie bezglutenowej w szkole – jak mu pomóc?