Aktualności
Migracja glutenu z naczyń bio – duże ryzyko dla celiaków
Nowe badania potwierdzają, że gluten może migrować z niektórych biodegradowalnych materiałów mających kontakt z żywnością (FCM, ang. food contact materials) do żywności bezglutenowej. To ogromne ryzyko dla osób z celiakią. Badanie przeprowadzone przez Politechnikę Monachijską wykazało poziom glutenu sięgający 278 mg/l w wodzie, która miała kontakt z talerzem z otrąb pszennych. I nawet 1088 ppm glutenu w próbce lasagne bezglutenowej, która na takim talerzu leżała. A przepisów chroniących osoby na diecie bezglutenowej wciąż brak.
Celem niemieckiego badania była analiza stopnia migracji glutenu z 6 różnych materiałów pochodzących ze zbóż glutenowych. A w efekcie ocena ryzyka narażenia pacjentów z alergią na pszenicę i celiakią na nieświadome spożycie glutenu. Testowano biodegradowalne talerze, widelce i noże, trzy słomki do picia oraz kubki waflowe. Talerze zostały wykonane w 100% z jadalnych otrębów pszennych. Widelce i noże również wykonano z otrębów pszennych, ale w połączeniu z 90% kwasem polimlekowym. Słomka nr 1 była wykonana z semoliny z pszenicy durum i glutenu pszennego. Słomka nr 2 z samej semoliny z pszenicy durum, a słomkę nr 3 zrobiono z łodygi żyta. Kubek waflowy zawierał otręby owsiane i mąkę pszenną. Co ważne – część z tych produktów nie zawierała żadnych informacji o alergenach na etykietach, ponieważ producenci nie mają takiego obowiązku.
Poziom glutenu znacznie przekracza bezpieczne granice!
W badaniu wykazano, że stopień migracji glutenu był bardzo różny i zależał od: właściwości materiału, z którego zrobione jest naczynie, konsystencji żywności, z którą miało kontakt (płynna lub stała) oraz czasu kontaktu. Najwięcej glutenu uwalniały talerze z otrąb pszennych, szczególnie kiedy rozmiękły. Badanie wykryło do 278 mg glutenu na litr w dejonizowanej wodzie po zaledwie 30 minutach kontaktu z talerzem. Żywność bezglutenowa, która miała kontakt z talerzem zawierała bardzo różne ilości glutenu. Największe przekroczenie stwierdzono w jednej z próbek bezglutenowej lasagne, która przez 20 minut leżała na talerzu z otrąb pszennych, aż 1088 mg/kg. Co ciekawe, w innych podobnych próbkach glutenu było dużo mniej (np. 10,4 mg/kg). To pokazuje, że uwalnianie glutenu z talerza i przenikanie do potrawy zależy od bardzo wielu zmiennych.
Inne materiały, takie jak słomki wykonane z semoliny z pszenicy durum i kubek z otrąb owsianych i mąki, również wykazały uwalnianie glutenu w niepojącej ilości. Z kolei sztućce częściowo wykonane z otrąb pszennych (z uwagi na ich twardość i nierozpuszczalność) oraz słomki z łodyg żyta okazały się całkowicie bezpieczne dla osób na diecie bezglutenowej. Okazuje się, ze prawdopodobnie naczynia i materiały wykonane ze słomy, nawet pszenicznej, prawdopodobnie są bezpieczne, gdyż gluten jest w ziarnie zboża a nie w łodydze. Pod warunkiem, że są czyste i wolne od pyłu zbożowego.
O niebezpieczeństwie związanym ze spożyciem potraw bezglutenowych mających kontakt z materiałami biodegradowalnymi pisaliśmy już wcześniej TUTAJ.
Luki w prawie
Niestety obecnie przepisy UE nie nakazują etykietowania alergenów na materiałach biodegradowalnych przeznaczonych do kontaktu z żywnością. To stwarza ukryte zagrożenie dla osób z celiakią i będących z innych powodów zdrowotnych na diecie bezglutenowej. Dlatego autorzy tego badania i wcześniejszych wzywają do pilnych zmian w ustawodawstwie. Tak aby producenci mieli obowiązek wyraźnie wskazywać alergeny na etykietach tych materiałów. W imieniu europejskich celiaków w tej sprawie wielokrotnie zabierało już głos AOECS, którego członkiem jest nasze Stowarzyszenie.
Jak uniknąć ryzyka?
Dopóki dalsze badania nie określą, które materiały biodegradowalne stanowią zagrożenie pod kątem alergenów a ustawodawcy nie zmienią prawa, pacjentom z celiakią pozostaje unikanie FCM na bazie zbóż. Dlatego warto zachować szczególną ostrożność podczas jedzenia na mieście lub w podróży w miejscach, w których używane są naczynia biodegradowalne. W krajach europejskich (ale nie tylko) naczynia tego typu są coraz popularniejsze. Jak rozpoznać naczynie z otrąb pszennych? Naukowcy przeprowadzający badanie radzą, by osoby z celiakią szczególnie unikały talerzy bio o ciemnym kolorze i gruboziarnistej fakturze.
